Ponieważ opisanie wszystkich ptaszków ogólnie i powszechnie nazywanych mewy i rybitwy jest nierealne na potrzeby tych opracowań, pozwoliłem sobie na taki właśnie śmieszny tytuł.

Mewa śmieszka (Larus ridibundus) ptak występujący w całej Europie i Azji od Islandii i Wielkiej Brytanii aż do wybrzeży Oceanu Spokojnego. Zamieszkuje wody śródlądowe bieżące i stojące oraz piaszczyste plaże, wyspy, bagniste łąki, brzegi mórz. Można ją spotkać praktycznie nad każdą wodą. Gnieżdżą się przeważnie na wysepkach jeziorowych i rzecznych a także kolonijnie na ziemnych kopcach lub w zagłębieniach w piasku. Wyprowadza 1 lęg w roku. Samica składa 3 - 4 brązowożółte z ciemnymi plamkami jaja, które wysiadują oboje rodzice przez ok. 23 dni. Oboje karmią pisklęta i opiekują się nimi do 5 tygodni życia. Śmieszki jak wszystkie mewy są zagniazdownikami.

Wiosną i latem śmieszki mają głowę prawie czarną, zaś zimą białą z czarną plamą za otworem usznym. We wrześniu młode śmieszki wymieniają pióra na głowie, szyi i tułowiu, stają się jaśniejsze – głowa jest biała z ciemną plamką za okiem i dwoma niewyraźnymi, poprzecznymi smugami na wierzchu, grzbiet robi się jasnoszary. Ogon, który będzie zmieniony dopiero pod koniec lata kolejnego roku ma na końcu czarny pas. Charakterystyczne, ciemne plamy na głowie śmieszki znikają w lecie. W okresie godowym ma czarno opierzoną głowę, czerwony dziób i nogi.

fot. Jurek Grzesiak www.grzesiak.kei.pl/jurek

Jest to najpospolitsza mewa polskich wód śródlądowych, która żywi się drobnymi kręgowcami i bezkręgowcami lądowymi i wodnymi oraz odpadkami organicznymi. Niestety stała się też częścią krajobrazów przemysłowych - wysypisk śmieci i oczyszczalni ścieków.

Rybitwa czarna (Chlidonias niger), ptak z rodziny mewowatych, zamieszkuje silnie zabagnione płytkie stawy i jeziora o dobrze rozwiniętej roślinności pływającej oraz wyspy rzeczne. Gniazdo buduje na podtopionych, pływających i butwiejących kępach roślin lub na wyspach, z przegnitej i świeżej roślinności wodnej, często w kolonii.

Rybitwa czarna jest ubarwiona jednolicie w kolorze grafitowoszarym, z nieco ciemniejszą głową niż reszta ciała. Gniazdo rybitwy czarnej to niewielki, pływający wianuszek zgniłych roślin wodnych. Na stawach upodobały sobie "pływające kożuchy", które są dla niej bezpiecznym miejscem do założenia kolonii lęgowej. Tam też składają zwykle po trzy jaja, z których po trzech tygodniach wysiadywania wykluwają się małe, brązowoczarne pisklęta.

Po dwóch dniach potrafią już opuszczać gniazdo i wędrować po pływającej roślinności i skutecznie uciekać przed drapieżnikami. W kolonii rybitwy czarne są hałaśliwe i agresywne, gdy ktoś niepożądany znajdzie się w pobliżu ich gniazd. Wydają skrzeczące dźwięki i nadlatują nad głowę człowieka symulując bezpośredni atak. Jest dość licznie występującym ptakiem lęgowym na terenie całej Polski - chroniona.

Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo), dawniej nazywana także zwyczajną jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem rybitwy w Polsce. Łatwo ją pomylić z podobną rybitwą popielatą (sterna paradisea), regularnie przelotną i sporadycznie lęgową na obszarze Polski. Najważniejsze różnice to trochę dłuższe nogi i większa głowa z bardziej płaskim czołem.

fot. Marcin Karetta www.czaplon.most.org.pl/p/galeriakaretta.htm

Rybitwa rzeczna gniazduje w głębi lądu nad większymi jeziorami, rzekami lub nad brzegami mórz. Gniazdo umieszcza na ziemi na płaskich plażach, nadrzecznych łachach lub nad jeziorami. Gniazdo to płytkie zagłębienie w ziemi lekko wysłane roślinnością często osłonięte przez krzewy. Z powodu braku spokojnych, pustych plaż oraz masowej wycinki krzewów porastających rzeczne wyspy liczebność rybitwy rzecznej podlega dużym wahaniom.

Rybitwy to ptaki monogamiczne, co oznacza, że oboje partnerzy opiekują się jajami oraz pisklętami. Po 3 tygodniach wysiadywania wylegają się puchate pisklęta rybitw, które są karmione małymi rybami, owadami oraz kijankami. Po około 28 dniach życia młode rybitwy uzyskują zdolność do lotu.

Dorosła rybitwa rzeczna żywi się głównie rybami. Jej pokarm stanowią także ślimaki i larwy owadów. W poszukiwaniu ofiary rybitwa leci stosunkowo nisko nad wodą z dziobem skierowanym w dół, po wypatrzeniu odpowiedniej ryby na moment zawisa w powietrzu, aby za chwilę zanurkować.

Rybitwy są doskonałymi lotnikami i wędrują na znaczne odległości. Po lęgach, już w sierpniu rozpoczynają powolną wędrówkę na południe. Rybitwa czarna i rzeczna wędrują wzdłuż wybrzeży morskich i zimę spędzają nad atlantyckimi brzegami Afryki.

Docio