Ponton - część I - podstawowa wiedza o pontonach wędkarskich Data: 10-02-2010 o godz. 16:57:42 Temat: Nasza publicystyka
Zachęcony zainteresowaniem wędkarzy spotykanych podczas moich pontonowych wypraw oraz pytaniami, które dość często otrzymuję pocztą elektroniczną, postaram się przekazać Wam wiedzę, jaką zdobyłem podczas wyboru, zakupu i użytkowania pontonu.
Spróbuję też obalić kilka mitów powtarzanych przez kolegów, którzy albo nie mieli kontaktu ze współczesnymi pontonami, albo korzystali z urządzeń niskiej jakości. Być może pomogę kolegom zainteresowanym zakupem pierwszej własnej, może właśnie dmuchanej, łódki.
1. Wielkość pontonu.
Wielkość pontonu to nie tylko komfort użytkowania. Do wędkarskiego zastosowania zazwyczaj wybierane są pontony o długości od 2,4 m do 4,2 m. Przy wyborze rozmiaru pontonu pamiętać należy, że wraz ze wzrostem rozmiarów pontonu rośnie jego waga - co należy oceniać na minus, ale jednocześnie następuje pożądana poprawa bezpieczeństwa użytkowania. Ważna jest zatem dokładna ocena potrzeb i zadań jakie ma spełniać nasza łódź. Warto pamiętać, że 300 cm - to minimalna długość pozwalająca uzyskać producentowi klasę morską C. Jeżeli zatem mamy zamiar użytkować ponton na wodach morskich, spodziewamy się wysokiej fali na dużych jeziorach lub po prostu cenimy sobie poczucie bezpieczeństwa, lepiej wybrać produkt o rozmiarach przekraczających 300 cm.
Drugim wskaźnikiem jest planowana ilość osób wędkujących.
Proponuję przyjąć prostą zasadę:
- długość do 300 cm - ponton jednoosobowy
- długość 300 - 360 cm - ponton dwuosobowy
- długość pow. 360 cm - ponton trzyosobowy
Takie założenie zapewni minimum komfortu przy załadowaniu skrzynek z przynętami spinningistów, jak również odpowiednią ilość sprzętu i zanęt wędkarzy spławikowych. Przy takim rozkładzie możliwe jest również zabranie ubrań przeciwdeszczowych i prowiantu. Nie ma również obaw o przekroczenie dopuszczalnej wyporności.
2. Konstrukcja
Poprawnie wykonany ponton składa się z czterech pompowanych komór - dwóch burt, części dziobowej oraz kila. Odpowiedni profil zapewnia uniesienie części dziobowej oraz ukształtowanie dna. Ma to decydujący wpływ na sposób zachowania się pontonu podczas wysokiej fali oraz przy szybkim przemieszczaniu przy użyciu silnika spalinowego.
Podłoga. Z wędkarskiego punktu widzenia jest bardzo ważnym elementem konstrukcji pontonu. Stanowi o wytrzymałości sprzętu i komforcie użytkowania.
Najczęściej stosowane rodzaje podłóg:
- podłoga miękka - rozwiązanie tanie i bardzo niepraktyczne. Stosowane w małych pontonach, przeznaczonych do użytkowania na małych akwenach. Uniemożliwia wędkowanie w pozycji stojącej, nie gwarantuje sztywności konstrukcji podczas przemieszczania i przy wysokiej fali. Nie daje możliwości odprowadzenia wody. Jedyną zaletą tego rozwiązania jest niska cena.
- podłoga listwowa - takie rozwiązanie pozwala na znaczne zmniejszenie ciężaru pontonu. Stosowane jest w jednostkach małych i średnich. Nie daje możliwości wygodnego wędkowania w pozycji stojącej. Powoduje dyskomfort - wiele wędkarskich drobiazgów "chowa" się pod podłogę, konstrukcja jest niestabilna przy przemieszczaniu z silnikiem spalinowym. Rozwiązanie dobre w przypadku preferowania wędkowania stacjonarnego, mniej aktywnego - np wędkarstwa spławikowego, przy użyciu silnika niskiej mocy, silnika elektrycznego lub wioseł.
- podłoga pełna aluminiowo - drewniana. Elementy drewniane wykonane są z wodoodpornej sklejki oprawionej w aluminiową ramę i zaimpregnowane wodoodpornym lakierem. Dodatkowe usztywnienie stanowią aluminiowe podłużnice. Podłoga taka umożliwia swobodne wędkowanie w pozycji stojącej, zapewnia sztywność konstrukcji przy przemieszczaniu z użyciem silnika spalinowego, nawet przy dużych prędkościach. Jest to najlepsze rozwiązanie dla wędkarza aktywnego, spinningisty korzystającego z silnika spalinowego małej i średniej mocy.
- podłoga aluminiowa. To rozwiązanie zapewnia najwyższą trwałość i sztywność konstrukcji. Przeznaczone dla użytkowania silników dużej mocy oraz w przypadku przewożenia ciężkich przedmiotów. Wadą jest wysoka cena oraz znaczna waga. Bardziej przeznaczona do intensywnej eksploatacji turystycznej, dla służb ratowniczych lub do przewozu sprzętu nurkowego, niż celów wędkarskich.
- airmata. Podłoga dmuchana zapewniająca sztywność i komfort zbliżony do pełnych podłóg sztywnych. Wykonana z poliestru jako niezależna, oddzielona od dna warstwa. Ponton wyposażony w airmatę jest dużo lżejszy, bardzo wygodny w eksploatacji i ...znacznie droższy
Pawęż to miejsce mocowania silnika. Parametry wytrzymałościowe pawęży określane są przez producentów pontonów poprzez określenie dopuszczalnej mocy silników. W praktyce, pawęż o dopuszczalnej mocy 10 kM to minimum na jakie należy się decydować. Niższe wartości wskazują na niską jakość pontonu.
Spotykane są również konstrukcje bez pawęży lub z możliwością zastosowania pawęży zewnętrznej, mocowanej do boi na rufie. Dotyczy to pontonów rekreacyjnych oraz pontonów dla wędkarzy spławikowych.
Elementy dodatkowe. Ławki, liny, uchwyty transportowe i wiosła - to standard oferowany przez wszystkich producentów. Ilość ławek najczęściej zależy od długości pontonu. Dobrze wyposażony ponton powinien posiadać odpowiednio długie wiosła zamocowane trwale na obrotowych dulkach, co najmniej trzy uchwyty transportowe, korek do spuszczania wody gromadzącej się pod podłogą, listwę odbojową zabezpieczającą boje podczas przybijania do pomostu. Ważne jest aby dziób był wyposażony w uchwyt transportowy. Zabezpieczy on boję przed obtarciem liną kotwiczą oraz będzie służyć do zamontowania rolki kotwiczej.
3. Materiały i wytrzymałość.
Dmuchane komory wykonane są z PCV wzmocnionego siatką poliestrową. PCV zapewnia ochronę przed obtarciami, drobnymi uszkodzeniami mechanicznymi oraz czynnikami chemicznymi. Za wytrzymałość odpowiada siatka poliestrowa - jej wytrzymałość (gęstość splotu i jakość materiału) wiąże się z ciśnieniem roboczym określanym przez producenta. Jeżeli ciśnienie robocze wynosi poniżej 0,25 atm ponton należy uznać za delikatny. Jeżeli ciśnienie robocze przewidziane przez producenta jest niższe niż 0,20 atm oznacza to dyskwalifikację. Ponton taki nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania podczas wędkowania. Poprawnie wykonane boje umożliwiają wyrównywanie ciśnienia - wyposażone są w membrany wyrównujące.
Większość producentów podaje grubość powłoki użytej do produkcji boi - wartość ta waha się w przedziale od 0,50 mm do 1,2 mm. Godna zaufania jest grubość powłoki od 0,80 mm.
O jakości użytych materiałów może świadczyć ciężar pontonu. Jeżeli nowoczesny ponton o długości 300 cm waży mniej niż 50 kg można założyć, że producent oszczędzał na materiałach. Nieco niższą wagę można dopuścić jedynie w przypadku zastosowania podłogi listwowej lub przy zastosowaniu airmaty (do -25 %).
4. Kolor pontonu
Oferta handlowa pontonów wędkarskich obejmuje dwa odcienie pontonów - pontony jasne - popielate oraz pontony zielone lub barwione na kolory maskujące.
Kolory jasne charakteryzują się mniejszym pochłanianiem promieni słonecznych. Ponton taki nie nagrzewa się w tak znacznym stopniu jak pontony o ciemnej barwie, co pozwala uniknąć znacznego wzrostu ciśnienia w bojach przy nasłonecznieniu i ma bezpośrednie przełożenie na trwałość naszego sprzętu. Ma to duże znaczenie w użytkowaniu wędkarskim pontonu, gdyż zwykle pompowanie odbywa się wczesnym porankiem, a podczas dnia następuje znaczny wzrost temperatury otoczenia i silne nagrzewanie promieniami słońca. Dodatkowym atutem pontonów szarych jest ich nieco niższa cena od tych barwionych "pod wędkarzy".
5. Bezpieczeństwo - normy i certyfikaty
Ponton wyposażony jest w tabliczkę znamionową na której zawarte są wszystkie parametry stanowiące o bezpieczeństwie jego użytkowania oraz posiadane certyfikaty.
Wyporność pontonu - określana ilością osób i bagażu jaki można bezpiecznie przewozić lub dopuszczalnym ciężarem ładunku. Świadczy o jakości użytych materiałów i sprawności konstrukcji. Przyjąć należy, że ponton o długości 300 cm powinien posiadać certyfikat na przewóz czterech osób, a ponton 360 cm na conajmniej 5 osób wraz z bagażem.
Dopuszczalna moc silnika - świadczy o jakości konstrukcji i wytrzymałości pontonu. Nawet jeżeli nie zamierzamy korzystać z silników dużej mocy, ponton powinien posiadać certyfikat na użycie minimum 10 KM.
Europejski certyfikat bezpieczeństwa CE - świadczy o użyciu bezpiecznych materiałów i konstrukcji nie zagrażającej naszemu zdrowiu.
Certyfikat klasy morskiej - określa przy jakim falowaniu można bezpiecznie nasz sprzęt użytkować. Większość dobrych pontonów o długości większej niż 300 cm posiada klasę morską C. Zgodnie z obowiązującym prawem klasa ta pozwala na użytkowanie pontonu na morzu: "...gdzie prawdopodobieństwo przekroczenia znaczącej wysokości fali równej 2,5 m jest mniejsze niż 10 %, odległość od miejsca schronienia nie przekracza 15 mil morskich, odległość od linii brzegu morskiego nie przekracza 5 mil morskich, a rejon objęty jest działaniem służby poszukiwawczo - ratowniczej".
W praktyce przyjmuje się, że pontonem posiadającym klasę morską C można bezpiecznie pływać na wodach śródlądowych oraz na morzu, przy fali nie większej niż 2,0 m. Jeśli zakładamy, że będziemy używać silnika spalinowego i pływać na dużych zbiornikach wodnych lub rzekach, ponton powinien posiadać klasę morską C.
Pontony o długości poniżej 300 cm przeznaczone są na wody śródlądowe i pozwalają na bezpieczne przemieszczanie się przy fali nie przekraczającej wys. 30 cm.
Podsumowanie:
Zakładając, że chcemy nabyć bezpieczny, dobrej jakości ponton o wszechstronnym zastosowaniu, użytkować go na różnych wodach, w tym na dużych zaporówkach i na rzece, móc wygodnie przewozić sprzęt i ew. towarzysza naszych wypraw, a przy okazji nie przeholować z wagą naszej dmuchanej łódki i jej ceną, wybrać powinniśmy ponton:
- długości od 300 do 360 cm
- składający się z trzech komór i pompowanego kila
- wyposażony w sztywną podłogę drewnianą, łączoną profilami aluminiowymi
- wyposażony w pawęż atestowaną na mocowanie silnika zaburtowego o mocy min 10 KM
- waga pontonu, ze względu na jakość stosowanych materiałów, powinna wahać się w przedziale od 50 do 70 kg
- ciśnienie robocze komór powinno wynosić min 0,25 atm
- wyporność pontonu powinna wynosić conajmniej 4,5 osoby (500 kg)
- powinien posiadać klasę morską C
Koszt nowego pontonu tej klasy, przy obecnych cenach walut, nie może być niższy niż 2 tyś złotych. Niższa cena powinna wzbudzić nasze podejrzenia. Z drugiej strony kwota przekraczająca 3,5 tyś złotych może świadczyć o sztucznym windowaniu ceny przez sprzedawcę. Przy czym pamiętać należy, że nieco wyższą kwotę zapłacimy w sklepie realnym oraz wiosną i wczesnym latem, gdy gwałtownie pojawia się popyt na takie urządzenia.
Warto też wspomnieć w tym miejscu, że praktycznie wszystkie pontony obecne na naszym rynku produkowane są w Chinach. Często nawet produkty jednej fabryki otrzymują oznaczenia różnych firm dystrybucyjnych, występują pod różnymi nazwami, różnią się detalami konstrukcyjnymi: ilością ławek, usytuowaniem uchwytów transportowych, kolorem listwy odbojowej. Nadal jednak jest to produkt tej samej firmy, nawet jeżeli widzimy etykietę zaufanego producenta sprzętu wędkarskiego i płacimy za to znacznie wyższą kwotę.
W drugiej części postaram się opowiedzieć jakie zakupy czekają nas po nabyciu pontonu i jakich usprawnień warto dokonać w swojej gumowej łódce.
