We wieczór, zanimch poszoł spać, narychtowoł se moplik, co by z rana niy romplować. Naszykowołch dwa krotke kobyry, kere zawszech używoł do chytanio na żywca, wsadzoł je do brezyntowego pochrowca i prziwionzoł do moplika. Z kanki, w kerych czimoł bynzyna nalołch pełno do baku i doplopowołch luftu do kółek. No to moplik gotowy!! Rano yno pyrt i już jada.

Z tym pyrt to niy boło tak leko, fto tego moplika niy znoł to go niy łodpoloł, a jak już, to przodzi sie cza było natyrać, bo łodpoloł yno na pych. Jo wieiedziol jak go łodpolać, przodzi to cza go było doporzondku przeloć, a potym na wyłonczonym zapłonie pora razy zakryncić pyndalami, tero to już wystarczyło włonczyć zapłon i łodpoloł za piyrszym razym.
- No dobra, wszystko fertich, moga iść spać.
- Co, co? Co sie dzieje? - dzwignołch sie na łokciach na łożku. W pierwszy chwili niy wiedziołch, co sie symnom dzieje. - już cza stowć?
- Spi, dziepyro pół jedny - słysza głos matki - zaś chuśtło i to cie łobudziyło.

Chuśtło, jak to matka pedzieli, to nic innego jak tompnięcie, take małe trzynsiynie ziymi. Łostatnio to prawie codziennie u nos tak tompało. Łod czasu jak Ostfeld zaczon fedrować pod naszymi chałpami, to coroz czynści tak chuśtalo. Czasym to było tak mocne, że poradziyło łobalić blumwaza z kwiotkami na stole i pościepować figurki świyntych z bibliotyczki, a kromlojchter to sie jeszcze ze piytnoście minut chuśtoł. Do takich lżejszych tompniyńć to sie czowiek już downo przyzwyczajoł i nawet niy zwrocoł na to uwagi. Te mocniejsze tysz niy robiyły na nos wrażynia, ale w nocy to jednak poradziyły wszystkich łobudzić. Czasym po takim mocniejszym tompnięciu to za pół godziny abo godzina, było słychać syryny pogotówek ze Cyntralny Stacji Ratownictwa Górniczego - wtedy my wiedzieli, że na grubie kogoś przisuło.
Po każdym takim mocniejszym tompniynciu leżeli my potym w łożkach i nasuchiwali, czy kańś niy bydzie słychać tych syryn.
Pszi takim nasuchiwaniu to anich niy wiedzioł, kedy żech zaś usnoł.

- Irek, Irek!! - mocne szarpanie za palec u nogi postawiyło mie na równe nogi.
- Co jest? Poli sie?
- Stowej już, przeca kozołeś sie budzić na ryby - słysza ściszony głos łojca - Richat i Ziguś przed chwilom pojechali, jak sie gibniesz, to ich jeszcze łapniesz.
- Kule!! No to żech zaspoł! Niy mogliście mie łojciec pryndzy łobudzić?
- A budziołch, budzioł! Ale żeś niy stanoł. A niy sfalej tera na mie, yno sie uwiń.

No to żech fajnie przyspoł!! Łojciec już zdonżoł pośniodać, łogolić sie, łoblyc i zaro bydzie wyłazioł do roboty, a jo dopiyro z betow wyloz.

- Mogliście mie łojciec na siyła ściongnonć, abo wodom poloć!
- Niy faflej tela, yno sie zbiyrej, w taszy mosz chlyb i flaszka z tyjem, matka ci to we wieczor narychtowała.

W tympie szusbany bołech umyty i łobleczony. Niy minyła minuta, jak żech boł gotowy do wyjścio.

- Acha, wciepła ci tam tyż koncek zisty to jom niy zgniyć.
- Dzięki, byda pamiyntoł. To jo leca, może ich richtich jeszcze łapna?

Szansa żeby ich dogonić była. Po piyrsze oni pojechali na kołach, a jo mom moplik, co to żech go erbnoł łod ujka Ensta, kery wyjechoł do Raichu na stałe.
Jak ich znom, to pojadom drogom przez Kończyce
a to je pszinajmni ze 2 kilometry dali niż jak sie jedzie polnom drogom wele łogrodków. Potym cza jechać wele szybika na Dorotce, a dali wonskom ściyżkom, aż do taki fest ruby ruły nad Kochłowkom, po kery cza było przyńść na drugo stona. Dali, to cza było jechać tom sciyżkom miyndzy polami aż na som koniec Kończyc, a z tamtond to już yno prosto droga przez glajzy łod tego cugu, co to jeździ z Glywic przez Makoszowy, Bielszowice, Wiyrek, aż do Katowic Ligoty. Potym to cza jechać przez las aż nad Klotnica przed samymi Paniowkami i tela.

Im nigdy niy chciało sie przełazić po ty rule, abo sie boli, żeby z niyj niy ślecieć do ty belówy, kero pod niom płynyła. Jo tamtyndy bardzo czynsto jeździoł do ciotki, kero miyszkała na fińskich domkach w Bielszowicach. Czasym jak żech sie dobrze rozfechtowoł, to żech po ty rule przejechł bez zsiadanio z koła abo z moplika, aż na drugo strona. Szansa żeby ich dogonić, była wielgo. Łotwarł żech chlywik i wyciąg moplik, do kerego żech już we wieczor przywionzoł moje kobyry na szczuki, a na gypekchaler wsadzołch tasza z wyndkarskimi klamorami. Jeszcze yno drugo tasza ze śniodaniym na lynsztanga i moga jechać. Moplik wykludziołch przed fortka i dziepiyro na drodze łodpoloł, co by somsiadow niy pobudzić tym pyrkaniym. Jak żech sztartnoł z miejsca, to gumum pod domym jeszcze we wieczor było czuć, a na piywszym winklu to bych boł łobalol cołki sztapel kszinek z mlykym, kery stoł przed sklepym u Bonczki. W łostatni chwili udało mi sie wykerować miyndzy tym sztaplym, a takimi rubymi lipami kerymi była cało droga wysadzono.

Niy wiym czi to była wtedy tako moda, ale każdo droga na Pawłowie była obsadzono inszymi drzewami. Na główny drodze rosły czereśnie i gruszki a na bocznych lipy, morwy abo jeszcze jakeś insze drzewa. Ci co miyszkali pszi główny drodze to każdego roku, za pora złotkow, mogli se łod gminy wynająć jakeś drzewo i zrywać owoce, kere na nich urosly. My każdego roku wynajmowali se tako czereśnia, kero rosła naprzeciw naszy chałpy, yno cza było na nia uwożać, co by jakeś lancykrysty niy łoplewiyli jom z owocu. Niy roz matka wrzeszczeli z łokna na tych gizdow i niy roz łojciec lecioł z krykom, co by ich przegonić z drzewa. Jak ftoś słabo pilnowoł, to bajtle łoberwali wszystko jak jeszcze gugoły na nich byly. Jak prziszoł czas i owoc boł już żdżały, to w nikere lata my narwali i dwa waszkorby tych czereśni, kere potym matka zaprawiała do krałzów. Kompotow to my potym mieli na cołko zima.

Jakm żech jo cudym minoł tyn sztapel, a jeszcze wiynkszym cudem te drzewo? Do ty pory niy moga sie tego wyforsztelować. Ponboczek to chyba mioł wtedy na mie patrzenie, bo jak bych tak boł gichnoł w te drzewo, to by na belejaki bule sie to niy skończylo i chyba by mie do lazarytu wywiyźli. Zaroz tyż żech sie zmiarkowoł, że chyba za drap jada i cza bydzie trocha pofolgować, a przynajmni na winklach.

Jak żech skryncoł na Dorotce w polno droga, to chyba żech na łoczoch mioł zonynbrele, bo ty tabliczki na kery pisało - 'ZAKAZ WJAZDU ZA WYJĄTKIEM DOJAZDU DO SZYBU WENTYLACYJNEGO KWK MAKOSZOWY' - to żech wcale niy widzioł. A możech niy chcioł widzieć? Przeca to niy po naszymu pisało. Jak żech tysz podjechoł już do ty ruły, co to przez nia szło na pszima przejechać na drugo strona Kochłowki, to bych sie boł ło mało co, a niy łozlecioł ze zlości. Na jedny i drugi strone ruły i na samym jej pojszczodku byly przikryncone take trzy kragle ze dugimi szpicami, a cało ruła gynsto łowiniynto drotym kolczastym. Jak bych sie tak fest upar, to bych na piechty zoł wi zoł przeloz na drugo strona, ale na mopliku niy było szans przejechać. Póżni żech sie dowiedzioł łod ciotki Tilki, że to skuli bajtli co sie tam czynsto bawiyli i jedyn z nich zlecioł z ty ruły gowom na doł do ty belowy i zanim go wyciongli, to sie utopioł. Jako że to była ruła z gruby, to tyż postawiyli zakazy z łobu stron i łowinyli ta ruła co by żodym po ni niy łazioł. Musioł żech sie wrocić, aż na Dorotka i z tamtond głównom drogom przez Kończyce jechać.

Przez ta pierzińsko ruła, to żech stracioł całe dwadziścia minut i na dworze zrobiyło sie już cołkym jasno, a nawet znad losku wele pawowskigo kerchowa już slońce wylazło. No to żech sie tero pozwoloł fechtnąć na pełnym gazie. Tak żech sie rozfechtowoł, żech nawet niy poczuł, jak żech przelecioł przez glajzy za Kończycami. Dobrze że szlabany były łotwarte, bo bych chyba niy wybrymzowoł. Droga przez las to yno 5 minut, a za lasym to już z górki i z daleka widać most na Klotnicy.

Jak by tak fto pomyśloł, że my te szczupoki chytomy w Klotnicy, to by sie boł fest witnoł. Klotnica czyli Kłodnica już wtedy była tak zatruto, że ło żodnych rybach wni niy mogło być mowy. Żaba, kero by bez cufal wskoczyła do ty wody, odparowywała by po piynciu minutach. To co tam płynyło, niy mogło być nazwane wodom. Jednak sto metrów dali za mostym na Klotnicy boł drugi most, a pod niym płynoł strumień z krystalicznie czystom wodom. Zródelko to mioł łon kańś w halymbskich lasach przed Borowom Wsiom, a po drodze wpływało do niego jeszcze kilka mniejszych strumyków.
Już w samych Paniowkach na strumieniu były wykopane jakeś stawy rybne, a jak potym przepływoł przez las w Paniowkach, to wpadoł do takigo gryfnego, leśnego, wodnego łoczka. Potym już płynoł ze 200 metrów pod samym lasym, aż do główny drogi z Zobrzo do Paniowek, a dali tak ze 300 metrow, wzdłuż drogi do samego mostu. Przed i za mostym zrobioł se taki niymały i głymboki stowek, kery po 50 ciu metrach za mostym, powoli zaczynoł się zwynżać, tworząc taki choćby trichter. Dali to już płynoł przez łąki, pola, a po trzistu metrach łonczoł się z Klotnicom. Szczupoki siedziały tam właśnie na tym zwynżyniu, ale jeszcze na tela głymbokim, że z brzega niy było widać dna. Zresztom tako krystalicznie czysto woda była tam yno przy duższych okresach bez dyszczu, ale wtedy to te szczupoki brać niy chciały. Nojlepszo pora na nie to była zawsze po dyszczach jak sie ta woda robiyła trocha kalno. Łaziyli my tam za bajtla tysz na raki, ale te, to my chytali na koncki szłapów łod żab, prziwionzanych szpagatym do ańfachowego patyka. Raki to my tam chytali przed mostym, na tym koncku, łod poczontku lasu do mostu. Boł to odcinek, kery po jedny stronie praktycznie płynoł między korzyniami drzew. Rakow to tam bylo zatrzynsiynie. Za pora godzin na ańfachowo żabio szłapa, to my chytali ich po 50 i wiyncy, a wszystke take wielge, że my na nie godali 'lacie' abo 'papucie'.

No nareszcie żech jest na miejscu - pomyślołch jak żech minoł piyszy most i stanoł przed drugim. Zgasiołech moplik i rozglondom się nałokoło, ale ani Richata ani Zigusia nikaj niy widza. Czyżby jeszcze niy przijechali? Niy to niymożliwe: przeca nawet jak by piechty szli, to i tak by byli przedymnom.Tera to żech już richtik dostoł do gowy!
A może łoni pojechali kaj indzi na ryby? Może Ziguś namowioł Richata na chytanie na Werze, Pniokach abo na Pioskach? Abo pojechali na Farske czy Walachowe? No to mie załatwiyli! Niy mom innych kobyrow ze sobom, yno te narychtowane na szczuka, a przeca żywce to łoni mieli przywiyźć.
Swiynty Antoniczku - i co jo teroz mom zrobić?

Nachytoł bych raków ale niy mom ze sobom flyjneca, kerego żech zawsze używoł do podbiyranio rakow, a do rynki to ciynżko je chycić. Roz że som łone bardzo gibke, a po drugie to boja się, żeby mie kery niy uszczypoł. No nic - cza bydzie 'curik' jechać nazot do dom. Yno tako gańba! Matka to sie bydom zymie śmioć przez nojbliższy tydziyń.

Już żech nawrocoł moplikym i miołech go łodpolać, ale widza na gorce dwóch chopów na kołach. Z daleka to mi sie wydowało że to Richat z Zigusiem jadom.
Som to łoni abo niy?
Ja, to chyba som łoni...!!
Abo i niy?
Jak już byli trocha bliży, to widza, jak tyn piyrszy grozi mi rynkom. No tera to żech już jest pewny, że to Richat z Zigusiym, yno czamu łon mi grozi?

Jak już dojyżdzali, to Richat już z daleka do mie wrzeszczy:
- Pierona kandego, a niy mog żeś podjechać do mie na łogrodek? Przeca wiedziołeś, że jeszcze po karachy momy jechać.
- A wiysz, że mie łojciec zapomnioł łobudzić? - cygania jak z nut - dziepiyro jak wyłazioł z doma, to mu sie spomniało.
- A nom ftoś w nocy wyloł woda z badywanny razym z karachami i chyba wszystke koty z Pawłowa miały królewsko uczta. Zostały yno łuski i pora łebów, reszta wszystko zeżarte.
- Pyrsk - witom sie z Zigusiym.
- Przeca godołeś, że wpuścisz je do basynu, a rano wychytosz necym - przypominom Richatowi jego słowa.
- Wiym, ale chytanie necym z basynu po cimoku dugo trwo, a z badywanny yno chwila, myśolech że bydzie gibci i bez to żech je tam wpuścioł.
- A widzisz? Zawsze żech Ci godoł, że hajer niy jest łod myślynio yno łod roboty - kpię z niego - I co? Miołeś jeszcze inne karachy w basynie?
- A skąd! Ani jedny - wtrąco sie Ziguś - Musieli my jechać nazot do dom, skokać bez płot do Achima i wychytać karachy z jego basynu.
- A Achim ło tym wiy? - pytom
- A niby skond mo wiedzieć? Dowiy sie jak przidzie z nocki. I tak przodzi pudzie spać, a po połedniu mo ćwiczynia w OSP, dowiy sie we wieczor abo jutro.

W miyndzyczasie zjechali my nad woda z wysokego beszongu i ustawiyli koła i moplik pod drzewym, dobre 50 m łod wody. Kobyry poskłodali przy kołach i pozaklodali karachy na kotwice. Potym pomału i po cichu podleźli my na meter łod wody i jak nojciszy powciepowali wyndki do wody. Grzbiet karachy przebijało sie takom szpilom pod samom skorom wzdłuż kryngosłupa, łod łogona do gowy, a w połowie zkłodalo sie kotwiczka ze stalowym przyponym. Tifa ustawiali my na pół metra i cały zestaw powoli i cicho wciepowali my tuż za szilfami, kere gynsto porostaly brzegi kanału. Czerwono pomalowane wiyrchy frupów było by widać z daleka na łotwaty wodzie ale tu, żeby je dojżeć, cza było niyroz stować na palcach, żeby je ujżeć znad szilfow. Czasym jak karach podciongnoł frupa pod same szilfy, to yno napinanie zyjny na maksymalnie wyciongniynty rynce z kobyrym dowało jako take wyobrażynie, co dzieje sie ze wyndkom. Było to take chytanie na wyczucie. Kanał kery odprowadzoł woda z tego stawika mioł tu chyba ze 4 metry szyrokości z czego wolnyj wody było ze 2 m, a reszta byla gynsto porośniynto na meter łod brzegu z jedny i drugi strony. Na szczynście te szilfy niy byly za wysoke, mialy może meter a może myni.

Wyndki w wodzie, kobyry łoparte na szilfach - chytomy!!

c.d.n.

Wolff